Op woensdag 16 oktober 2024 gaf Ruth Oldenziel, een lezing over fietssteden. Ze stelde dat Nederland internationaal vaak wordt gezien als een fietsland bij uitstek, maar benadrukte dat het fietsgebruik aanzienlijk verschilt per stad. In Amsterdam wordt 41% van de dagelijkse verplaatsingen per fiets afgelegd, terwijl Eindhoven met 28% duidelijk lager scoort.
Een lagere score die volgens Oldenziel samenhangt met het gegeven dat de Eindhovense stedelijke ontwikkeling sterk geënt is op automobiliteit. De focus op autoverkeer in de jaren ’50 en ’60 had een grote ruimtelijke impact. Dit resulteerde in de aanleg van brede wegen, zoals de J.F. Kennedylaan, de Montgomerylaan, de Fellenoord. De vele fietstunnels die Eindhoven kent, zoals bij de Fellenoord en de Berenkuil, zijn feitelijk bedoeld om het autoverkeer zo soepel mogelijk doorgang te verlenen.
Het belang van de fiets in steden wordt echter steeds meer erkend, ook in Eindhoven. Fietsen is duurzaam, gezond, inclusief en efficiënt in ruimtegebruik, wat het tot een uitstekend alternatief voor de auto maakt. Dit roept de vraag op: hoe kunnen we het fietsgebruik in Eindhoven verder stimuleren? De afgelopen jaren zijn er al ruimtelijke keuzes gemaakt om het fietsgebruik te stimuleren. Voorbeelden hiervan zijn de aanleg van regionale fietsroutes zoals de Groene Corridor en de doorfietsroute Eindhoven-Helmond. Deze zorgen voor verbeterde fietsverbindingen in en rondom de stad. In het ‘Mobiliteitsplan 2050’ van de gemeente staan investeringen in fietsmobiliteit centraal. Deze zullen uiteindelijk moeten leiden tot het behalen van de volgende doelen:
Fiets op één: Eindhoven staat in 2030 in de top 10 van beste fietssteden van Nederland volgens de Fietsstad top 100 van de Fietsersbond;
Modal Split: een groter aandeel van de fiets in de vervoersbewegingen tot 7,5 km met als doel 50% in 2030 (41% in 2022);
Verkeersveiligheid: in 2030 zijn er per 100.000 fietsbewegingen 50% minder verkeersongelukken met fietsers t.o.v. 2022;
Sociaal: we zorgen dat iedereen die dat wil een fiets heeft in 2025 en kan fietsen;
Eindhoven zal moeten blijven investeren in fietsvriendelijke infrastructuur, zoals fietsboulevards en veiligere stadsroutes, om dit doel te behalen. Oldenziels lezing benadrukte opnieuw het belang van beleidskeuzes – en duidelijke amities – bij het creëren van fietsvriendelijke steden, en bracht de discussie hierover opnieuw onder de aandacht.
Ruth Oldenziel is hoogleraar Amerikaans-Europese techniekgeschiedenis aan de Technische Universiteit Eindhoven. Haar lezing vond plaats op de TU/e in het kader van Studium Generale. Op 23 oktober verzorgt architect Floris Alkemade de Studium Generale lunchlezing:
Tekst: Stan Jansen, gepubliceerd op 17 oktober 2024 Foto: Jasper Scheffers